کلیولند آخرین شهری است که از جیمز کرنر که یک معمار منظر در پروژه پارک هایلاین شهر نیویورک است، می‌خواهد تا به احیای یک پارک شهری بپردازد.
وقتی با ساکنین کلیولند صحبت می‌کنید، به نظر آن‌ها میدان عمومی جایی است که از میان آن می‌گذرید تا به محل دیگری برسید. وقتی موسی کلیولند در سال 1796 این شهرک را پایه گذاری نمود، یک منطقه باز را در مرکز آن برای عوام جدید به سبک انگلیسی در نظر گرفت: یک فضای تجمع برای شهروندان و یک منطقه چرا برای چارپایان. ولی موقعیت طبیعی آن به عنوان یک مجموعه حمل و نقلی- در ابتدا برای کالسکه‌ها و تراموای شهری و سپس برای اتوبوس‌ها و خودروها- به تدریج به آن هدف مدنی نفوذ نمود (منظور این که نقش میدان تغییر کرد). با وجود تلاش‌های انجام شده توسط عده ای از ساکنین برای حفظ این میدان عمومی به عنوان یک پارک، از جمله یک کشمکش یک دهه ای در قرن 19 که به موجب آن برای عبور کالسکه‌های اسبی حصار بندی شد (بسته شد)، ولی سرانجام خیابان‌ها و ترافیک، بر شهروندان و این میدان مسلط شدند.
جیمز کرنر می‌گوید: “در طول این سال‌ها، این میدان بیشتر شبیه مجموعه ای از جزیره‌های بزرگ ترافیکی شده است”. هرکدام از دو خیابان اصلی به نام‌های سوپریور و انتاریو، میدان عمومی را به دو بخش تقسیم کرده‌اند که موجب ایجاد چهار میدانچه کوچک جدا از هم شده است. مردم محلی که در یکی از چهار قسمت میدان قرار گیرند، به سختی می‌توانند به قسمت (ربع) دیگر میدان بروند. از مساحت 10 جریبی (حدوداً 4 هکتاری) میدان، 6 جریب آن توسط سنگفرش بتنی یا آسفالت پوشیده شده است. در حال حاضر که روح جمعی اصیل میدان تا حد زیادی کاهش یافته است، شهر کلیولند از جیمز کرنر تقاضا کرده است که با طرح احیا کننده خود که آن را “استعداد تماشاخانه ای” می‌نامد، کمک نماید که وضع گذشته مجددآ بازگردد.
در سال‌های اخیر، افراد معدودی اقداماتی را انجام داده‌اند تا روح زندگی را به فضاهای عمومی مرده یا در حال مرگ آمریکا بدمند. به عنوان شناخته شده ترین طراح پارک هایلاین نیویورک، از کرنر به عنوان یک کارشناس برجسته منظر و جانشین فردریک لااولمستد یاد شده که رویاها و الهام‌هایش را در پارک مرکزی به اجرا درآورد. همان طور که کرنر در دفتر کارش در منهتن نشسته و بخش‌هایی از آثار اقداماتش از پنجره پشت سرش دیده می‌شوند، اعلام می‌کند که “تقریبآ هر شهری”، چیزی شبیه به پارک هایلاین می‌خواهد و فهرستی از تجربیاتش را از گذشته به حال مرور می‌کند. سانتا مونیکا، سان فرانسیسکو، سیاتل، بروکلین، ممفیس و شیکاگو، تنها چند مورد از شهرهایی هستند که با اقدامات او متحول شده‌اند و شرکت مهندسی کرنر، پارک‌های شهری آن‌ها را دوباره زنده کرده است.
کلیولند فاقد یک مکان مرکزی بود که در آن شهروندان بتوانند برای نوشیدن قهوه با هم ملاقات کنند یا سگ خود را به گردش ببرند یا در یک قرار ملاقات با هم قدم بزنند.
برنامه ریزان شهری به طور روز افزون در حال درک این موضوع هستند که سرمایه گذاری در مکان‌های عمومی، که برای ده‌ها سال نادیده گرفته شده بود، می‌تواند به ایجاد یک امکان رقابتی در فراهم نمودن شغل‌ها و ساکنین جدید منجر شود، به ویژه برای جوانانی که جهت کار و سکونت به مرکز شهرها می‌آیند. اکنون منطقه پارک هایلاین در نیویورک، سالانه میلیون‌ها بازدید کننده را جذب می‌کند و قیمت املاک مجاور آن به سرعت افزایش یافته است. کرنر می‌گوید: “یک ضرورت اقتصادی که باید به دنبال آن باشید، این است که چگونه می‌توانید یک شهر را فعال و سرزنده نگه دارید، زیرا در غیر اینصورت، مردم، آن شهر را ترک می‌کنند.
کلیولند قطعاً به موفقیت پارک هایلاین توجه کرده است. جمعیت مرکز شهر که در طول رکود اقتصادی دهه 1980 کاهش یافته بود، در سال‌های اخیر مجددآ افزایش یافته که با کمک میلیون‌ها دلار سرمایه گذاری در ایجاد جاذبه‌هایی مثل یک مرکز همایش، یک مرکز فروش کالاهای پزشکی و یک تفریحگاه عمومی انجام شده است. ولی کلیولند هنوز فاقد یک مکان مرکزی است که در آنجا شهروندان بتوانند برای نوشیدن قهوه با هم ملاقات کنند، با سگ خود گردش نمایند و در یک قرار ملاقات، پیاده روی کنند. آن زولر که رئیس یک استودیوی شهری و همچنین شریک طراحی محلی که با شرکت کرنر همکاری می‌کند است، می‌گوید: “میدان عمومی برای بیشتر از یک قرن، به عنوان حیاط و محوطه باز عمل می‌کرده است. به نظر من اگر شما دارای تمام این پیشرفت‌ها باشید، ولی یک میدان عمومی فوق العاده نداشته باشید، شهر هرگز نمی‌تواند آن طور که باید پیشرفت کند”.
قبل از زمانی که کلیولند بتواند از کمک کرنر استفاده نماید، در سال 2008 ایده‌های زیادی در مورد اینکه چگونه به بازسازی میدان پرداخته شود، مطرح گردید. همه آن‌ها این مشکل را داشتند که می‌گفتند ترافیک اطراف میدان نباید تغییر کند. کرنر با یک ایده جسورانه وارد کار شد و گفت: اگر ما نمی‌توانیم خیابان‌ها را حذف کنیم، اجازه دهید یک پارک بر بالای آن‌ها بسازیم. البته کانسپت تپه-پارک در کلیولند اجرا نشد که دلیل آن، هزینه زیاد و پیچیدگی بالای آن بود ولی زولر می‌گوید این طرح باعث شد که مردم محلی، میدان عمومی را به عنوان مکانی که انسان‌ها بر ماشین‌ها اولویت و برتری دارند، دوباره تصور کنند. یک تحلیلگر امور ترافیکی عنوان کرد که می‌توان یکی از خیابان‌ها را بست و دو خیابان دیگر را باریک نمود تا اتوبوس‌ها بتوانند از آن عبور نمایند و در هنگام وقایع مهم، می‌توان دوباره آن‌ها را به حالت قبلی برگرداند. ساخت این طرح با نقشه نهایی کرنر در بهار امسال شروع شد و تخمین زده شده که 32 میلیون دلار هزینه داشته باشد.
یک منظره هوایی از میدان عمومی در حال حاضر (بالا) و یک ارائه از طرح جدید (پایین) – فعالیت‌های اجرایی شرکت جیمز کرنر.
یک منظره هوایی از میدان عمومی در حال حاضر (بالا) و یک ارائه از طرح جدید (پایین) – فعالیت‌های اجرایی شرکت جیمز کرنر.
توضیح عکس: یک منظره هوایی از میدان عمومی در حال حاضر (بالا) و یک ارائه از طرح جدید (پایین) – فعالیت‌های اجرایی شرکت جیمز کرنر.
در طرح‌های ارائه شده، میدان عمومی جدید از بالا شبیه دو کمان است که تقریبآ در بالای قوس خود به هم نزدیک شده‌اند. نیمی از این فضا که بیشتر از نور خورشید بهره می‌برد، یک منطقه سبز با یک چمن حلزونی شکل است که برای برگزاری نمایش‌ها و یا دیگر برنامه‌هایی که باید در فضای باز انجام گیرند، ساخته می‌شود و یک محدوده غیررسمی تر برای گردش‌های دسته جمعی و ملاقات‌های اتفاقی و غیرمهم تعیین شده است. نیمه دیگر میدان، یک پلازا (فضای باز عمومی) است که دارای بنای یادبود جنگ داخلی و یک کافه است که می‌تواند در تابستان تبدیل به یک محوطه نوشیدنی شود و یک استخر که در زمستان می‌تواند تبدیل به محوطه اسکیت سواری گردد. میدان به وسیله یک تفریحگاه و مجموعه رنگارنگی از گیاهان و درختان بومی، مرزبندی شده است. عبور از هر یک از گوشه‌های میدان نه تنها آسان است، بلکه به دلیل طراحی مناسب، خوشایند نیز می‌باشد.
نشانه‌های زیادی در این میدان عمومی وجود دارد که نشان می‌دهد اثر جیمز کرنر است. از همه آشکارتر، در ارتباط با پارک هایلاین، احیای یک قلمروی عمومی است که حالت زنده بودن خود را از دست داده بود. مورد دیگر، حساسیت مشتاقانه آن نسبت به مکان می‌باشد. زمانی کرنر نوشت که پارک هایلاین در هر جای دیگری غیر قابل تکرار است، بدون آنکه اهمیت آن منطقه و محلی بودن آن کاهش یابد، چون باید توجه خود را به تاریخ محلی و موضوعات آب و هوایی و زیست محیطی آن معطوف نماید، میدان عمومی کلیولند نیز می‌تواند این ادعا را داشته باشد. توسعه دهندگان کلیولند از قبل به تأثیر مکان تجاری میدان توجه کرده‌اند که به خاطر شش ساختمان نزدیک آن است که یا فروخته شده‌اند یا تحت قرارداد هستند یا در حال فروش می‌باشند.
این کیفیت‌های احیا و دارای هویت، در چند مورد دیگر از پروژه‌های در حال انجام کرنر مشاهده می‌شوند. طراحی مجدد اسکله سیاتل شامل یک پارک شبیه هایلاین در بالای یک مسیر پیاده روی است که مناظری از شهر را قابل مشاهده می‌کند که قبلآ و از بالای پل ویران شده، قابل دیدن نبودند. یک پارک 13 جریبی در بالای تونل آزادراه جدید که از داخل یک پادگان درسانفرانسیسکو عبور می‌کند، به اتصال مرکز شهر به پل دروازه طلایی کمک خواهد کرد. یک پارک جدید جلوی رودخانه در نزدیکی کارخانه قدیمی شکر دومینو در بروکلین، به طول یک چهارم مایل میزبان یک “پیاده روی نمایشی” درباره تولیدات پس از صنعتی شدن است که همراه مخازن شربت و نشانه‌ها و علائم مربوطه می‌باشد.
قلمرو عمومی شهر، ضروری‌ترین فضا برای مردمسالاری است که باید به نمایش در آید.
کرنر که اصالتآ از منچستر – انگلیس است، در دهه 1980 به ایالات متحده آمد و به تحصیل در رشته طراحی شهری در دانشگاه پنسیلوانیا پرداخت. به عنوان یک نمونه اولیه از کارهای او، خیلی‌ها به پارک هایلاین (High Line) اشاره نمی‌کنند، بلکه از پارکفرشکیلز (Freshkills) نام می‌برند که یک تحول در حال اجرا در یک زمین 2200 جریبی در جزیره استاتن است که در سال 2003 شروع شده و به خاطر تبدیل یک زمین تماماً بایر به مکانی که نه تنها امن، بلکه برای بازدیدکنندگان جذاب هم می‌باشد، ستوده شده است. کرنر درباره طراحی‌هایش می‌گوید: “طراحی مثل تنظیم و چیدن صحنه است، زیرا شما تلاش می‌کنید که به تنظیم موقعیت‌هایی بپردازید که فقط مربوط به مکانی نیستند که بنشینید و خورشید را تماشا کنید. بلکه مثل تماشاخانه ای است که مردم به آن نگاه می‌کنند، و شما ممکن است در این جریان دیده شوید یا دیده نشوید”.
این صحنه تماشایی و مهیج، بخشی از چیزی است که کرنر می‌گوید کار معکوس او را به کارهای اولمستد شبیه می‌کند. پارک مرکزی فقط یک قطعه زمین سبز نیست بلکه تا حد زیادی یک تجربه مربوط به پیکرتراشی و مهندسی است، او این مطالب را با توجه به تپه‌های شیب دار و چینه‌های سنگی و اسکله ویستاس می‌گوید. پروژه‌های معماری منظر امروزه بایستی کمی زیرکانه تر و انطباق پذیرتر باشند: پارک هایلاین، یک بستر ریلی اصلاح شده است نه یک پارک معمولی. همانطور که میدان عمومی، یک مجموعه حمل و نقلی نیست؛ یا پارک فرش کیلز، محل دفن زباله نیست؛ یا اسکله سیاتل، یک پل راه آهن ویران شده نیست. ولی اگر کارها به درستی انجام شده باشد، تمام این فضاها به عنوان پایگاه‌های دارای سبک برای نوعی از تبادل نظرات شخصی و تفاوت فرهنگی می‌باشند که انرژی شهری را تقویت می‌کنند. کرنر می‌گوید: ” قلمرو عمومی شهر، ضروری‌ترین فضا برای مردمسالاری است که باید به نمایش درآید”.
میدان عمومی جایی است که سال آینده، مردمسالاری خودش را در کلیولند نشان خواهد داد: افتتاح میدان جدید برای همایش ملی جمهوری خواهان در ماه جولای، زمان بندی شده است. کرنر انتظار دارد که این میدان، نقش خود را به عنوان محور اصلی و مرکزی شهر حفظ کند- چیزی شبیه نسخه قرن 21 امی نمونه زمان استعماری قدیم. اگر همه چیز به خوبی پیش برود، این میدان حتی باید تبدیل به مکانی شود که شهروندان کلیولند از قسمت‌های دیگر شهر برای حضور در آن بیایند.
نوشته: اریک جاف
